Tek Gözlü Kral!
“Em terra de cegos, quem tem um olho é rei” yani “Körlerin ülkesinde tek gözlü adam kraldır.”
Jair Bolsonaro ile ilk haberimi seçim gezisi sırasında bıçaklandığında yapmıştım. Brezilya’dan gelen bu haber dikkatimi çekmişti. O haberden sonra Bolsonaro ismini yakından takip etmeye başladım. Bolsonaro, 3 nedenden dolayı orta kesim geneli Avrupa göçmeni Brezilyalılardan oy aldı ve seçildi!
Nedenler çok basitti:
* Solcu hükümetlerin hırsızlıklarından bıktık.
* Kanunsuz olmak, dürüst olmaktan daha kolay.
* Biz orta tabaka fakirler hiç bir şeye para vermesin diye yaşıyoruz.
Pek de haksız sayılmam! Güney Amerika’nın ticaret merkezi Sao Paulo’nun ve kıtanın en önemli caddesi Avenida Paulista’da konuşan Bolsonaro, asla tutuklanmayacağı-nı ve Planalto Sarayı’nı yalnızca “Hapishanede, ölü veya zaferle” terk edeceğini ilan etti. 1 Ocak 2023’te resmi olarak koltuğu seçimi kaybettiği Lula’ya bırakması gerekiyor. Bu dakikadan sonra sıradan bir Brezilyalı olacağı için tutuklanma ihtimali hiç uzak değil. Bolsonaro’nun adının karıştığı birçok skandalla ilgili bilgi Brezilya’ya özgü “yüzyıllık sır” kapsamında cumhurbaşkanı olduğu için gizli tutuluyor. Seçim sürecinde yeni başkan Lula, Brezilya’daki gizliliğin aşırı kullanımını sık sık gündeme getirdi.Hatta bir keresinde “her şey ‘yüzyıllık sır’ meselesi. Sırlarınızın süresi artık doldu. Bitecek. Çünkü seçimleri kazanacağım. 1 Ocak geldiğinde gizliliğinizi alıp Brezilya halkına neden bu kadar çok saklandığınızı anlatacağım” sözünü verdi.
Peki 1 Ocak’tan itibaren Brezilya’da Bolsonaro ile ilgili neler gün yüzüne çıkabilir?
Sahte haber soruşturması, Covid CPI raporu, federal polise müdahale, hackleme planı ve ailenin yüklü nakitle gayrimenkul satın almasıyla ilgili buzdağının altında kalan pek çok konu. Yalan haber yaptırmak Bolsonaro’nun en büyük silahı oldu. 2018 yılına kadar sahte haberleri oy almak için kullandı. Ardından yargının işleyişini bozmak için sahte haberler icat ettirdi. Bu operasyon Bolsonaro’yu destekleyen siyasi grubu bile rahatsız etti.
Lula’nın bahsettiği “yüz yıllık sır” aslında neyi simgeliyor.
Gizlilik: İfşa edildiğinde sahibinin onuruna zarar verebilecek kişisel bilgileri korumak için var olan bilgilerdir. Ancak kanunun kendisi, konu kamu yararına olduğunda bu mekanizmanın geçerli olmadığını söyler. Cumhurbaşkanının yaptıklarının kamu yararı, sıradan bir vatandaşın çıkarlarından çok daha fazladır. Başkanlığı elinde bulunduran kişinin mahremiyeti, sıradan bir vatandaşın mahremiyeti ile aynı değildir. Bu anlamda, “yüz yıllık sır”rın belirsiz kullanımı, başka bir yetki kötüye kullanımıdır. Hatta iptal edilebilir. Lula sürecinden gelen suçlamadan kaynaklanan bu açıklık, Brezilya’da yapılan bir dizi hukuksuzluktan ortaya çıkan bu durum, yasaları ve kurumları zayıflattı. Bu zayıflama, Bolsonaro’nun işlediği suistimalleri gerçekleştirebilmesi için esastı. Dolayısıyla, Brezilya demokrasisi muhtemelen 1 Ocak’tan itibaren rota düzeltmesine gidecek. Kurumların işleyişi yeniden başlatılacak. Çünkü güçlü demokrasi, işleyen kurumlar demektir.