Özgür Basın
Saygı Öztürk – Sözcü Gazetesi Ankara Temsilcisi
Anadolu’nun bazı illerinde belediye başkanının haberlerinin gazetelerde, televizyonlarda yayımlanması için ihaleler açılıyor, tekliflerde belediye haberinin kaç televizyonda, gazetede yayımlanacağı bile yer alıyor. Bazı illerimizde, gazetelerin sahipleri, yönetici ve bazı yazarlarına “Danışman” diye maaş ödeniyor. O gazetelerde, o başkanının aleyhine haber yayımlanabilir mi? O televizyonlarda aleyhinde konuşulabilir mi? Anadolu’da çoğu kapanma ile karşı karşıya olan gazeteler birleşiyor. Örneğin Kayseri’de 12 yerel gazete tek gazeteye dönüştü.
Zorluklara rağmen ayakta durmaya çaba gösteren, ilçesinde, ilinde inatla mesleğin gereklerini yerine getirmeye çaba gösteren meslektaşlarımız, gazete sahipleri var. Ama onlar da ayakta zor duruyor. Her gelişme, yerel basına darbe indiriyor. Anadolu’nun kimisi Cumhuriyetimizle yaşıt olan gazeteleri ya kapanıyor, ya el değiştiriyor, ya da kâğıt baskıdan çıkıyor.
İLANDAN PAY ALIYORLAR
Ülkede yatırımlar azaldığı için yerel basını ayakta tutan resmi ilanlar da azaldı. Resmi ilanların yayınlanması 2020 yılının Kasım ayı öncesinde valilik ve kaymakamlıklar aracılığı ile yapılıyorken, 1 Kasım 2020’den itibaren Basın İlan Kurumu şubelerine geçti. Cumhurbaşkanlığı’na sunulan bir rapordan sorunları aktarıyorum:
-Kesilen tüm resmi ilan ve resmi reklam faturalarından BİK, yüzde 15 pay alıyor. Valilik ve kaymakamlıkların aracılık ettiği dönemde herhangi bir kesinti yapılmıyordu.
-Asgarî yüzölçümü arttı. Buna göre 6 sayfa çıkan gazeteler sayfa sayısını artıracak ve 8 sayfa olarak yayımlanacak.
-Kadroda en az 4 fikir işçisi çalıştırma koşulu varken bu sayı 6’ya çıkıyor.
– Gazetelerin en az satışı 200’den 400’e çıkarılıyor.
-Gazetelerin tali bayi dağıtımı (market, bakkal gibi satış noktası) kabul edilmiyor, tek olan ulusal dağıtım şirketi ile anlaşma yapılması isteniyor.
-Bağlı bulundukları değişik illerdeki Basın İlan Kurumu şubelerine her gün kargo ile gazete gönderiliyor.
ABONELİKLER DE KESİLDİ
– Faturalarda yapılan yüzde 15’lik BİK kesintisi uygulanmaya başlandı. Personel ve sayfa sayısı gibi bazı yükümlülükler ise 1 Kasım 2022 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek. Anadolu basını için adım atılmazsa çok sayıda gazetenin kapısına kilit vurulacak, yüzlerce insan işsiz kalacak.
– Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan tasarruf tedbirleri doğrultusunda, resmi kurum ve kuruluşların gazete aboneliği, reklam ve duyuru ilanlarında kısıtlamaya gidildi, gazete aboneliklerini sonlandırıldı.
-Özel gün ve haftalar için (resmi ve dini bayramlar vb.) verilen kutlama, teşekkür ve taziye ilanları da bu tedbirler kapsamında yasaklandı.